Film i muzyka w Zakopiańskim Centrum Edukacji im. H. Modrzejewskiej
Pasterstwo od dziesiątków lat wpisane jest w historię Tatr i Podhala. Ono właśnie dało podstawę tradycji i kultury góralskiej w wielu aspektach – muzyki, tańca, śpiewu, a nawet stroju i gwary. Zatem dziś o pasterstwie warto mówić, warto wracać do źródeł podhalańskiego zywobycia.
W ostatnią środę, 15 lipca 2015 roku w Zakopiańskim Centrum Edukacji im. H. Modrzejewskiej miało miejsce kolejne ciekawe wydarzenie. Wieczór rozpoczął się krótkim występem duetu smyczkowego – Zofii Kardas, skrzypce i Natalii Miszczyk, altówka, który wykonał znane i lubiane utwory włoskie, np. O sole mio.
Następnie przybyłych gości, m. in. – Stanisława Majerczyka, radnego Rady Miasta Zakopanego, Andrzeja
Gąsienicę-Makowskiego, poetę i prezesa Fundacji „Pasterstwo Transhumancyjne”, Józefa Michałka, regionalistę
i radnego Rady Gminy Istebnej, Marka Trzaskosia, prezesa Stowarzyszenia Tatrzańskiego Klubu Niezależnych, Wojciecha Jachymiaka, scenażystę, reżysera, producenta filmowego, turystów oraz mieszkańców Zakopanego
w imieniu dyrekcji ZCE przywitał Adam Kitkowski.
Z kolei Józef Michałek opowiedział historię projektu „Redyk Karpacki 2013”
i przybliżył cel opracowania wystawy fotograficznej na ten temat. I tak zakończył się czas ekspozycji fotograficznej obrazującej przejście pasterzy karpackich ze stadem owiec od Braszowa w Rumunii do Rożnowa w Czechach, która gościła w Zakopiańskim Centrum Edukacji od połowy maja bieżącego roku.
Kolejnym, miłym akcentem wieczoru był występ wiolonczelistki – Agnieszki Szymańskiej z instumentalistami.
Trio zaprezentowało kilka utworów muzyki filmowej, np. temat z filmu Piraci z Karaibów, Titanic.
Druga część spotkania ogniskowała się wokół dawnego i współczesnego pasterstwa w Karpatach.
Wprowadzeniem do dyskusji był ciekawy film dokumentalny nowotarżanina, Wojciecha Jachymiaka Prawo
i przywileje pasterskie. Autora tego dzieła przedstawił Adam Kitkowski, moderator dyskusji. Warto przede wszystkim powiedzieć, że Wojtek Jachymiak jest autorem kilku świetnych filmów, np. Mitzwah, Wiatr halny – morfologia tematu, Redyk Karpacki, Dekalog Prolog. W ostatnich miesiącach dokumentalista realizuje kampanię społeczną „Nie rzucim ziemi” - dodał.
Jak podkreśla reżyser – zależało mi, by w filmie wypowiadali się nie tylko naukowcy, np. profesor Jawor czy doktor Kiereś, ale by również pojawił się „mocny” głos baców – Buczka, Kohuta, Furczonia, którzy w swoim pasterskim życiu próbują powrócić do dawnej tradycji wołoskiej. Trzeba wyjaśnić, że słowo przywileje w gwarze podhalańskiej oznacza przede wszystkim wiedzę.
Po filmie głos zabrali:
Andrzej Gąsienica-Makowski, który podziękował autorowi filmu za kolejny, interesujący głos świata kultury na temat świata pasterzy.
– My, mieszkańcy skalnej ziemi musimy jej „dotykać”, czyli kosić, wypasać, budować szałasy. Musimy ciągle tworzyć krajobraz górski z pasterstwem,
bo góry bez owiec i baców są piękne, ale martwe – dodał.
Stanisław Majerczyk stwierdził: Mieszkam w Zakopanem, na Cyhrli. Ja wychowałem się na gazdówce, ja ten świat pasterski czuję i rozumiem. Mój dziadek kosił i wypasał, ojciec mój jeszcze kosi, ja mu chętnie pomagam.
Ale jeśli to zaniedbamy, to nasze dzieci i wnuki o świecie pasterskim zupełnie zapomną.
Józef Michałek przypomniał, że dzięki „mieszaniu” owiec co roku lokalna wspólnota zawiązuje porozumienie z bacą i ze sobą. I jest ono oparte na zaufaniu jeden do drugiego. Jest to nawiązanie do słów Jana Pawła II, który mówił: „Jeden z drugim, a nie jeden przeciwko drugiemu”. My, Polacy jesteśmy w takim właśnie momencie historycznym, który wymaga ponownej umowy opartej na zaufaniu.
Sympatycznym dopełnieniem wieczoru był skromy, pasterski poczęstunek – moskol, oscypek, smalec ze skwarkami i chleb wypiekany na zakwasie.
Warto nadmienić, że tego samego dnia, przed południem podhalańscy bacowie
i juhasi spotkali się z lekarzem weterynarii, prezesem Tatrzańsko-Beskidzkiej Spółdzielni Producentów „Gazdowie”
i działaczami Fundacji „Pasterstwo Transhumancyjne” w Zakopanem.
